الزامی شدن واکسیناسیون مقابل کرونا آری یا خیر؟
دکتر میوه: واکسن ستیزی؛ چالشی است که بار دیگر با شیوع پاندمی کرونا و تولید واکسن مقابل این بیماری در عرصه جهانی مطرح شده؛ موضوعی که بار دیگر این پرسش را مطرح می کند که آیا افراد در انتخاب برای تزریق یا عدم تزریق واکسن آزادند یا در وضعیت بحرانی بیماری برای حفظ سلامت عمومی باید واکسیناسیون همگانی را الزامی کرد؟
به گزارش دکتر میوه به نقل از ایسنا، در حال حاضر در کشورهایی نظیر آمریکا، فرانسه، یونان، ایتالیا و... و همین طور در کشور خودمان تجمعاتی اعتراضی مقابل واکسیناسیون همگانی کرونا انجام می شود. باید توجه کرد که واکسن، فرآورده ای زیستی است که در مقابل یک بیماری میکروبی مشخص، ایمنی فعال اکتسابی تولید می کند، اما تزریق آن همیشه با مخالفت هایی از طرف برخی افراد و گروه ها روبه رو بوده است. مخالفت هایی که به دلایلی مانند بی اعتمادی به شرکتها و کشورهای واکسن ساز، نگرانی از عوارض واکسن ها و عدم شناخت از محتوای این فرآورده ها و.... ایجاد می شوند. در مقابل، موافقان واکسیناسیون عمدتا از تأثیر واکسن ها در ایمنی زایی جمعی و جلوگیری از شیوع افسارگسیخته و به تبع آن مرگ جوامع سخن به میان می آورند.
البته شیوع جهانی کرونا و مرگ روزانه تعداد زیادی از مردم در سرتاسر جهان، خیلی از معادلات را به هم زد و همه کشورها در رؤیای ساخت واکسنی بودند که بتواند در مقابل این میهمان شوم و ناخوانده ایستاده و جان بشر را نجات دهد. اما حالا که این مهم محقق شده و چند واکسن کرونا پس از گذراندن فازهای مختلف مطالعه بالینی مجوز مصرف اضطراری را از طرف سازمان بهداشت جهانی کسب کردند، باز هم عده ای با واکسیناسیون همگانی مخالفند. تجمعات اعتراضی مقابل تزریق همگانی واکسن کرونا در کشورهای مختلف، دولت ها را بر آن داشت که برخی محدودیت های اجتماعی را برای افرادی که از تزریق واکسن سر باز می زنند، تعیین کنند که این مورد نیز اعتراضاتی را در پی داشته است.
در ایران نیز وزیر بهداشت از ایجاد محدودیت یا قرنطینه هوشمند برای دوران پس از واکسیناسیون همگانی سخن گفته است. به این معنا که با افزایش میزان واکسیناسیون در کشور، محدودیت های کرونائی به تدریج برداشته می شوند، اما برای کسانی که واکسن نزنند، محدودیت هایی وضع می شود و این افراد از برخی خدمات محروم خواهند شد. هم اکنون هم رئیس جمهور اعلام نموده است که در انجام واکسیناسیون به مرز ۵۰ میلیون رسیده ایم. با این اوصاف باید منتظر اعلام جزییات محدودیت های ضدواکسن از طرف دولت باشیم.
حال با این شرایط، باید پرسید از منظر اخلاق پزشکی آیا می توان فارغ از حق آزادی افراد در دریافت خدمات بهداشتی و درمانی، آنها را مجبور به دریافت خدمتی پزشکی مانند تزریق واکسن کرد که از نظر علمی هم به نفع آنها و هم به نفع جامعه است؟.
در این زمینه دکتر علیرضا پارساپور- دبیر کمیته ملی اخلاق بالینی کشور در گفت و گو با ایسنا، درباره امکان الزامی شدن تزریق واکسن از منظر اخلاق پزشکی، اظهار داشت: این که افراد یا حتی دولت ها در رویارویی با موضوع تزریق واکسن، جانب احتیاط را رعایت نمایند و حتی در شروع مقداری بدبینانه نگاه کنند، امر غریبی نیست. در کشور ما هم در مراحل اولیه تولید واکسن کرونا، حتی نظام سلامت هم نسبت به نمونه های واکسنی که برای کووید پیشنهاد شد، با دید محتاطانه ای عمل کرد، اما در ادامه مطالعات و آماری که انتشار یافت، نشان داد که آثار و برکاتی که واکسیناسیون مقابل کووید، برای کشورها دارد، بیش از چیزی بود که در ابتدا پیشبینی می شد و بطور معجزه آسایی به شدت آمار بستری و مرگ را کم کرد. هرچند که احتمال ابتلای مجدد همچنان قابل توجه بود، اما مهم آمار بستری و مرگ بود که سیستم سلامت را گرفتار مشکل کرده و موجب می شد که نظام سلامت زمین گیر شود.
اثربخشی واکسیناسیون مقابل کرونا پذیرفته شده استوی اضافه کرد: بر این اساس نتایج کار در کشورهایی که در واکسیناسیون مقابل کرونا پیشرو شدند و با سرعت بالایی واکسیناسیون را در جامعه شان انجام دادند، این نوید را به سایر کشورها دادند که اگر بتوانید پوشش واکسیناسیون را به پوششی حدود 70 درصدی برسانید، می توانید تا حد زیادی اپیدمی و نهایتاً پاندمی را مهار کرده و بحران کووید را مدیریت کنید. بر این اساس امروز دیگر در مجموع تردیدی نسبت به محاسن واکسیناسیون در مجامع علمی و نظام های سلامت وجود ندارد و اثربخشی واکسیناسیون مقابل کرونا پذیرفته شده است و در کشور ما هم امری مسلم است. بر همین مبنا شاهدیم که همه امکانات کشور بسیج شده تا بتوانیم واکسن را تامین کرده و پوشش کاملی برای واکسیناسیون جامعه داشته باشیم.
پارساپور با اشاره به اینکه درحال حاضرتلاش می شود به وسیله واکسیناسیون بعنوان یک مداخله پیشگیرانه از عوارض خطرناک بیماری کووید جلوگیری نماییم، افزود: به صورتی که نظام سلامت با عنایت به شواهد، فکر می کند که با این مداخله می تواند از پیک های بعدی و بار بیماری در کشور پیشگیری کند و بر همین مبنا همه امکانات را برای این مورد بسیج کرده است.
بی اعتمادان به واکسنوی اظهار داشت: با این وجود طبعا همچنان درصدی از جامعه که امکان دارد حتی در میان افراد علمی هم باشند، نسبت به واکسیناسیون بدبین بوده و اعتمادشان جلب نشده است. البته باید توجه کرد که مخالفت با واکسیناسیون خاص کشور ما نیست، بلکه در همه دنیا حتی در کشورهای پیشرفته، درصدی از جامعه در مقابل واکسن مقاومت دارند و کمپین ها و حرکت های ضد واکسن در این کشورها وجود دارد. ازاین رو تعجب آمیز نیست که اگر بخشی از جامعه ما هم تمایل نداشته باشند که زیر بار واکسیناسیون مقابل کرونا روند.
انجام هر مداخله درمانی یا پیشگیرانه منوط به اجازه فرد است، اما...پارساپور اظهار نمود: طبق آنچه که در اخلاق پزشکی و نظام حقوقی ما وجود دارد، هر نوع مداخله ای شامل مداخله درمانی یا پیشگیرانه، حتی اگر این مداخله نجات دهنده فرد باشد و برای حفظ سلامت و برگرداندن سلامت فرد، ضرورت داشته باشد، منوط به رضایت فرد است. ازاین رو زمانی یک پزشک یا سیستم ارائه خدمت می تواند آن مداخله را انجام دهد که بیمار یا فرد در معرض یا خطر بیماری، نسبت به انجام آن رضایت آگاهانه دهد. تا وقتیکه رضایت آگاهانه را نداشته باشیم، نمی توانیم به جبر فرد را مجبور نماییم که آن مداخله برایش صورت گیرد. البته موارد استثناء هم وجود دارد. بعنوان مثال در اورژانس های حیاتی که خطر قطعی جان فرد مطرح است، قانون، شرع و اخلاق اجازه می دهد که اگر ترک اقدام درمانی به احتمال زیاد منجر به مرگ فرد می شود، بدون اجازه فرد و حتی با وجود مخالفت وی می توان مداخله را انجام داد. با این وجود این استثناء درباره واکسن صدق نمی کند؛ چونکه اگر فردی تمایل به تزریق واکسن نداشته باشد، نهایتاً خودش را در معرض ریسک مبتلاشدن به یک بیماری قرار داده که درصدی از آن می تواند شدید باشد و در درصد کمتری هم می تواند کشنده باشد. به نظر نمی آید تهدید بیماری کووید19 برای فرد، توجیه گر این باشد که آزادی های فردی را ندیده بگیریم. ازاین رو ما با این توجیه که سلامت فرد در معرض خطر قرار دارد، حق نداریم که به اجبار او را واکسینه نماییم.
لزوم صیانت از سلامت عمومیوی تصریح کرد: با این وجود حاکمیت و نظام سلامت، یک وظیفه ای هم در برابر جامعه و صیانت از سلامت جامعه دارد. تا وقتیکه تصمیم یا مخالفت فرد با یک اقدام، سلامت خودش را در معرض خطر قرار دهد، اینجا قانون، شرع و اخلاق به حق آزادی فرد احترام می گذارد، اما گاهی امتناع یا بی مبالاتی فرد از یک اقدام ضروری، افراد دیگر و جامعه را در معرض خطر قرار می دهد. این دیگر از حوزه اختیارات فرد خارج می شود و در اینجا محدودیت هایی برای آزادی فردی قائل می شویم. پیش از این هم ممنوعیت ها یا محدودیت های تردد یا الزامات استفاده از ماسک و... را شاهد بودیم که همه این موارد در حوزه محدود کردن آزادی فردی است، اما با این توجیه که این تردد یا عدم استفاده از ماسک، می تواند بیماری را در جامعه پخش کرده و از کنترل خارج کند. با این استدلال، چنین محدودیت هایی را در پاندمی کرونا در همه کشورها دیدیم.
هیچکس نمی تواند فردی را مجبور به تزریق واکسن کند، اما....پارساپور اظهار داشت: محدودیت هایی هم که در زمینه واکسن ذکر می کنند، از همین سنخ است. هیچکس نمی تواند فردی را مجبور به تزریق واکسن کند، اما می تواند یکسری محدودیت ها را برای فردی که واکسن نزده، از باب صیانت از سلامت جامعه، در نظر بگیرد و دسترسی وی را از برخی خدمات اجتماعی محدود کند. این اقدام نه به خاطر مجازات فردی است که واکسن تزریق نکرده، بلکه هدف، صیانت و جلوگیری از ابتلای جامعه است که کاملا قابل توجیه است. فردی که اعتقاد دارد واکسن برایش مفید نیست، نباید اجازه داشته باشد که به سلامت آحاد جامعه لطمه بزند. وقتی فرد یک اقدام مناسبی را انجام نمی دهد، لطمه آن متوجه خود فرد است و باید پاسخگو باشد، اما وقتی دولت به چنین فردی اجازه دهد که در مجامع و محل های شلوغ یا در وسایل حمل و نقل و مراکز عمومی و... حضور داشته باشد، بی توجهی این فرد سبب لطمه به بقیه شده و در اینجا دیگر دولت باید پاسخگو باشد. اگر خدایی نکرده پیک ششمی ایجاد شود، دولت باید در برابر افکار عمومی پاسخگو باشد که چرا کنترل لازم را انجام نداده است.
پارساپور اظهار نمود: در دنیا تا یک مرحله ای کشورها واکسن کافی در اختیار نداشتند و برای تزریق واکسن اولویت بندی انجام شده بود. حال اگر کسی بر مبنای اولویتش واکسن را تزریق نمی کرد، افراد دیگر در انتظار بودند و آنها واکسن را تزریق می کردند. هدف هم این بود که 70 درصد جامعه واکسینه شوند. ازاین رو در فاز اجرای اولویت بندی و زمانیکه مطالبه و تقاضای واکسن در جامعه بیش از عرضه است، این محدودیت ها معنا پیدا نمی نماید. در این فاز محدودیت ها عمومی است. مانند منع تردد شبانه یا تعطیلی سالن های سینما و...، اما وقتی به فازی می رسیم که عرضه واکسن متناسب و حتی بیش از نیاز جامعه است و هرکس که در جامعه اراده کند، می تواند واکسینه شود، در این موارد دولت برای واکسیناسیون در انتظار مردم است. در اینجا آحاد جامعه واکسینه شدند و بار خطر مبتلاشدن و بیماری شدید از دوش جامعه برداشته شده است. ازاین رو ضرورتی به تداوم محدودیت های عمومی نیست، اما باید درصد بالایی از جامعه ایمن شده باشند. اگر این درصد به علت عدم همکاری بخشی از جامعه تامین نشد، دلیلی ندارد که دولت محدودیت ها را برای عموم جامعه ادامه دهد، بلکه آنرا برای گروهی خاص که واکسن نزدند، اعمال می کند که موضوعی منطقی است.
چگونگی تشویق جامعه به واکسیناسیونوی درباره چگونگی تشویق جامعه به واکسیناسیون از مسیرهای ایجابی، اظهار داشت: مشکل ما این است که اعتمادآفرینی را به خوبی انجام ندادیم. از ابتدایی که موضوع واکسیناسیون مقابل کرونا عنوان شد، بحث اعتماد آفرینی نسبت به آن نیز عنوان شد. درست است که ما به آزادی بیان و مطبوعات معتقدیم، اما در شرایط ویژه ای اظهارنظرهای ناصوابی از طرف افرادی که صلاحیت نداشتند مطرح و متاسفانه از طرف برخی رسانه ها به شکلی حمایت شد. این مورد موجب می شود که مردم هم گرفتار تردید شوند. گاهی یک فرد ضدواکسن تریبون پیدا کرده و در رسانه ای معتبر، ذهنیت را نسبت به واکسن مخدوش می کند. چنین اقدامی خطرآفرین است و می تواند تلاش ها را ناکام کند. اساسا ایجاد محدودیت گام آخر است و نخستین گام اعتمادسازی است. باید توجه کرد که یک سر اعتمادسازی این است که تریبون را در اختیار فردی که صلاحیت علمی ندارد، قرار ندهیم و در درجه دوم هم درباره اثربخشی واکسن در کشورهایی که واکسیناسیون را به نحو مطلوبی انجام دادند، صحبت نماییم.
کاهش بستری و مرگ ناشی از کرونا با واکسیناسیونپارساپور گفت: بستری و مرگ ناشی از کرونا، در کشورهایی که واکسیناسیون را به خوبی پیش بردند، به شدت کاسته شده است. حتی در کشور خودمان هم میزان خطر بستری و مرگ در جمعیت واکسینه شده، بسیار کاسته شده است. ماه های سیاه اسفند 1398 و بهار 1399، بخش های آی سی یو و بیمارستانی مملو از افراد سالمند بود. برای اینکه سالمندان بیشتر در معرض خطر مبتلاشدن به کووید شدید بودند، اما بمحض واکسینه کردن سالمندان شاهدیم که رنج سنی افراد بستری در بیمارستان ها کاسته شده است. به نظر می آید عامل اصلی این تغییرناشی از پوشش واکسیناسیون افراد سالمند بوده است.
منبع: drmiveh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب