تیغ پزشک نماها بر رخسار مردم
دکتر میوه: پزشک نماهای تابلودار و پزشکی که نامش را به دست غیرپزشک می سپارد؛ شبکه ای از غیرپزشکان در زمینه زیبایی و عوارضی جبران ناپذیر؛ پدیده ای آشکار و گاهی بدون ناظر و البته جرائمی ناچیز و قانونی که در برخورد با آن چندان روشن نیست...
به گزارش دکتر میوه به نقل از ایسنا، در سالهای اخیر بازار جراحی های زیبایی در کشور به قدری سکه شده که خیلی از افراد فارغ از داشتن یا نداشتن تخصص در این عرصه، تلاش می کنند وارد آن شده و به هر نحوی پولی به جیب بزنند. بعنوان مثال گفته می شود که سن درخواست عمل جراحی بینی در کشور پایین تر آمده و متقاضی آن هم در سنین پایین زیاد است؛ به صورتی که در گذشته حداقل جراحی بینی سن ۱۸ سال بود اما هم اکنون پس از دوران بلوغ در دخترها از ۱۴ سالگی و در پسرها از ۱۶ سالگی صورت می گیرد. ازاین رو تقاضای زیاد و البته جذابیت های مالی این حوزه سبب شده افراد غیرمتخصص زیادی برای کسب سود و درآمد وارد حوزه اقدامات زیبایی شده و به مدد انواع و اقسام تخلفات و جرائم به هر دری بزنند تا در این بازار پرسود که البته چندان قابل نظارت هم نیست، درآمدهای کلان و چندصدمیلیونی کسب کنند؛ درآمدهایی که در خیلی از موارد به قیمت جان آدم ها یا از بین رفتن همیشگی چهره طبیعی شان تمام می شود...
زیبایی ارزان!
نگاهی به تبلیغات اقدامات زیبایی روی در و دیوار شهر و همینطور در فضای مجازی و تبلیغات اینستاگرامی، نشان داده است که اوضاع تا چه حد در حوزه جراحی ها و اقدامات زیبایی نابه سامان است؛ به صورتی که برخی افراد بدون اندک تجربه یا تخصصی به سادگی و حتی گاها به صورت شبکه ای مبادرت به اعمال زیبایی شامل تزریق ژل، بوتاکس، چربی و... در آرایشگاه ها یا محل های غیر استاندارد کرده و بدون کمترین امکانات بهداشتی این اقدامات را بر روی مردم انجام می دهند. متاسفانه بعضی از مردم به سادگی و به صرف ارزان بودن یک اقدام زیبایی در آرایشگاه یا مرکزی بدون امکانات، بدون توجه به مجوزهای لازم و تخصص و تبحر افراد در انجام اقدامات زیبایی به این افراد اعتماد کرده و چهره شان را به دست آنها می سپارند.
عفونت، خونریزی، بافت مردگی و... تنها بخشی از عوارضی است که امکان دارد برای افرادی که جهت انجام اقدامات زیبایی خودشان را به دست افراد غیر متخصص و غیر پزشک می سپارند، رخ دهد؛ عوارضی که به سختی قابل جبران بوده و عموما هم هیچگاه به شکل اول بازنمی گردند.
به نام پزشک و به کام پزشک نما
در عین حال به قول کارشناسان حوزه سلامت، در گذشته انجام اعمال جراحی زیبایی مانند جراحی بینی و صورت محدود به کسانی بود که ضمن گذراندن دوره های آموزشی لازم، تجربه و تخصص لازم را هم داشتند، اما متاسفانه امروزه گاها افرادی که فاقد تخصص، صلاحیت، تجربه لازم بوده و مجوز انجام این کار را ندارند هم در این کار مداخله می کنند. این افراد که گویا تعدادشان کم هم نیست، هزینه های پایین تری را نسبت به جراحان و پزشکان دارای صلاحیت دریافت می کنند و و با تبلیغات فریبنده جذب مشتری کرده و پول زیادی را هم به جیب می زنند.
حال اوضاع زمانی خراب تر می شود که برخی پزشکان هم تخصص، اعتبار و تیغ جراحی شان را به دست افراد غیر پزشک و بدون تخصص می سپارند تا سودی از این بازار کسب کنند؛ به صورتی که تبلیغات وسیعی برای انجام جراحی های زیبایی با نام یک پزشک صورت می گیرد، اما در اتاق عمل تیغ جراحی به دست فردی غیرپزشک است؛ موضوعی که متاسفانه در بسیاری موارد تبعات و عوارض جبران ناپذیری برای افراد به دنبال دارد و در عین حال هم اثبات رخ داد چنین جرمی دشوار است. این در شرایطی است که قوانین در این حوزه چندان سفت و سخت، شفاف و بازدارنده نیست؛ قوانینی که باوجود سود کلان این حوزه، بیشتر خنده دار است تا بازدارنده؛ به صورتی که چندی قبل محمد رئیس زاده- رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور در این حوزه ضمن اشاره به چالش انجام برخی اعمال درمانی از جانب پزشک نماها، به ایسنا، اظهار داشت: در زمینه افرادی که پزشک نیستند، اما مداخلات غیرمجاز درمانی انجام می دهند، هم راهکار برخورد شفاف نیست و جایی برای رجوع و شکایت وجود ندارد و هم قانون در این حوزه بسیار ضعیف است.
جرائمی که بازدارنده نیست
وی بر ضرورت اصلاح قانون در برخورد با پزشک نماها تاکید و اعلام نمود که حالا بعنوان مثال اگر فردی در حوزه سلامت مداخله غیر مجاز انجام دهد، هر صدمه ای که به فرد بزند، حداکثر جریمه اش ۱۰ میلیون تومان است و جالب است که این جرایم از چندین سال قبل که مصوب شده، متناسب با تورم هم رشد نکرده و ازاین رو اصلا بازدارنده نمی باشد.
بنابراین باید توجه کرد که گام اول در سامان بخشی این حوزه، اصلاح قانون بوده و آگاهی دادن به مردم هم گام دوم است. در عین حال از مردم انتظار می رود که وقتی به جایی برای اقدامات درمانی شامل اقدامات و جراحی های زیبایی و... رجوع می کنند، حتما مجوزهای مربوطه را ببینند و هوشیار باشند و بررسی نمایند که آیا این کلینیک یا مطب مجوز انجام چنین اقدام درمانی را دارد یا خیر و اگر مجوز دارد، تاریخ مجوزش نگذشته باشد. همینطور مردم باید دقت کنند که فردی که می خواهد یک اقدام درمانی را برایشان انجام دهد، مجوز این کار را دارد یا خیر.
برای شکایت از پزشکانماها به کجا باید رجوع کرد؟
طبق اعلام سازمان نظام پزشکی کشور، این سازمان مرجع رسیدگی به شکایت از اعضایش یعنی پزشکان است. در نتیجه در زمینه افراد پزشک نما برای شکایت باید به دادسرا رجوع شود. در عین حال بنا بر اعلام سازمان نظام پزشکی در سال ۱۳۹۹ در دادسرای انتظامی کل کشور حدود ۳۰۰۰ شکایت در حوزه پزشکی مطرح گردیده است. باید توجه کرد که اعلام شده که بیشترین شکایات در دنیا و همینطور در ایران، در رشته های ترمیمی و زیبایی، دندان پزشکی، جراحی، زنان و ارتوپدی، است.
یکی دیگر از مباحثی که در حوزه اقدامات و جراحی های زیبایی مطرح می شود، بحث تفاوت تعرفه های دریافتی از جانب پزشکان و مراکز مختلف است؛ موضوعی که برخی کارشناسان اختلاف تجربه، مهارت، سابقه و تخصص جراح را مهم ترین علت آن می دانند. البته گفته می شود که میزان هزینه بالا لزوما دلیل بر کیفیت بالا نیست و هزینه عمل به روش جراح در برخورد با بیمار و قیمتی که روی کار خودش می گذارد، بستگی دارد. از طرفی برخی کارشناسان هم عقیده دارند که هزینه های بسیار پایین در بعضی مراکز هم شک برانگیز است و نباید به صرف پایین بودن هزینه یک اقدام زیبایی به فرد یا مرکزی که مدعی انجام اقدام زیبایی است، اعتماد کنیم؛ چونکه امکان دارد این افراد یا مراکز فاقد تخصص، تبحر و استانداردهای لازم باشند. ازاین رو به نظر می آید بهترین کار، انجام تحقیق، صحبت با بیماران قبلی آن مرکز یا پزشک و همینطور استعلام از سازمان نظام پزشکی باشد.
در این زمینه دکتر ابراهیم رزم پا- جراح و متخصص گوش و حلق و بینی استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو هیئت مدیره انجمن علمی راینولوژی ایران، در گفتگو با ایسنا، می گوید: متاسفانه بحث دخالت افراد غیر پزشک در جراحی ها و اقدامات زیبایی، موضوعی است که هم انجمن ها با آن درگیرند و هم سازمان نظام پزشکی مدت هاست پیگیر راهکار مقابله با این معضل است. این مورد به شدت خطرآفرین است و متاسفانه عوارض بسیار جدی را به علت دخالت افراد غیرپزشک در اقدامات پزشکی شاهدیم.
تزریق ژل و بوتاکس در آرایشگاه ها و عوارضی جبران ناپذیر
وی فزود: حتی گاهی شاهدیم که متاسفانه اقداماتی مانند تزریق ژل، بوتاکس و... در آرایشگاه ها صورت می گیرد و عوارض جدی مانند بافت مردگی یا نکروز برای بیماران به دنبال دارد. بر همین مبنا هم بیمارانی با عوارض بسیار جدی به ما رجوع می کنند. متاسفانه در این عرصه شرایط بدتر از چیزی است که تصور می نماییم.
پزشک نماهای تابلودار!
رزم پا با اشاره به اینکه دخالت افراد غیرپزشک در امور پزشکی به چند شکل صورت می گیرد، اظهار داشت: یکی از موارد اینست که افرادی که اصلا پزشک نیستند، وارد اقدامات پزشکی زیبایی می شوند. بعنوان مثال در بعضی آرایشگاه ها یا تکنیسین هایی که برای خودشان تشکیلاتی راه انداختند، در جاهایی مانند اینستاگرام تبلیغ می کنند و اقداماتی انجام می دهند که انجام آنها احتیاج به مجوز پزشکی و پزشک بودن دارد و در غیر این صورت انجام شان جرم و غیرقانونی به حساب می آید. بدترین حالت همین است که افرادی که پزشک نیستند، دست به اقدام پزشکی بزنند. بعضی از آنها متاسفانه تابلودار هستند؛ یعنی با تابلوی مشخص تبلیغات انجام می دهند و مشخص است که پزشک نیستند. این اقدام جرم و غیرقانونی بوده و مجازات قانونی دارد. ازاین رو بوتاکس و ژلی که در آرایشگاه ها به دست افراد فاقد صلاحیت تزریق می شود، غیرقانونی می باشد. هیچکس جز پزشک مجوز تزریق این موارد را ندارد.
جراحی زیبایی به نام پزشک و به دست غیرپزشک
وی افزود: شکل دوم دخالت در امور پزشکی زیبایی، به اتاق عمل برمی گردد. در بعضی موارد گزارش شده که فرد غیرپزشکی به نام پزشک و با مهر پزشک، جراحی زیبایی را انجام می دهد. به این معنا که پزشک مسئولیت کار را برعهده دارد، اما اقدام جراحی را فرد غیرپزشک انجام می دهد. در این مواقع خود پزشک در صحنه عمل حضور دارد، اما کار جراحی به دست یک غیرپزشک صورت می گیرد. این اقدام غیرقانونی و کاملا خلاف است و هم نظام پزشکی و هم انجمن های علمی پیگیر این قضایا هستند، اما تابحال به نتیجه نرسیده است.
چگونه با پدیده "غیرپزشکان" حوزه زیبایی مقابله کنیم؟
رزم پا با اشاره به اینکه بارها در جلسات کارشناسی پزشکی قانونی و نظام پزشکی با عوارض جدی این تخلفات برخورد می نماییم و همیشه بحث می شود که یک نهادی باید جلوی این متخلفان را بگیرد، اظهار داشت: همواره مطرح می شود که مبحث در دست رسیدگی است. مقابله با این پدیده مقداری سخت تر شده است. باید توجه کرد که مراجع رسیدگی به این معضل وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشکی هستند که بر روی مراکز جراحی نظارت می کنند. باید توجه کرد که ریشه کنی این معضل احتیاج به اقدامی جمعی دارد. چونکه این پدیده تازه نیست و چند سال است که آشکارتر شده است. گاهی به شکل های مختلف تلاش کردند که با این معضل برخورد کنند. حتی بعضی از این تکنیسین ها دستگیر شده و بعنوان مجرم مجازات شدند، اما تاثیری نداشته است و می بینیم که همچنان افراد غیر پزشک در مراکز جراحی زیبایی فعالیت می نمایند.
وی افزود: علت دیگری که مقابله با این معضل را دشوار می کند، اینست که معمولاً این افراد با هزینه های پایین اعمال جراحی را انجام می دهند و بر همین مبنا هم رجوع کننده بالایی دارند. وقتی تعداد رجوع کننده باشد، مراکز جراحی برای سودجویی خودشان مقابله جدی با این ها نمی کنند و برای سود بیشتر خودشان با همان شرایط پیش می روند. در حالیکه خود مراکز جراحی می توانند کار افراد غیر پزشک را ممنوع کرده و خودشان با این پدیده برخورد کنند. برای ریشه کنی این معضل خود مرکز جراحی نباید اجازه دهد و قبول کند. از طرفی متاسفانه گاهی کارکنان وزارت بهداشت و دانشگاه ها به برخی مراکز که گزارش تخلف داشتند، رجوع می کنند، اما در لحظه نظارت و بازدید کارها را پوشش داده و خود پزشک بر سر عمل می رود. یعنی جرم را می پوشانند و در نتیجه اثبات تخلف هم دشوار می شود.
رزم پا اضافه کرد: فکر می کنم برای حل این معضل اولا سه مرجعی که اعلام شد؛ یعنی وزارت بهداشت، نظام پزشکی و معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشکی و همینطور انجمن های علمی باید بعنوان مراجعی که می توانند رسیدگی کنند، هماهنگی بیشتری داشته باشند. در عین حال خود همکاران پزشک هم باید به این مراجع کمک کنند. نکته مهم هم خود مراکز زیبایی و جراحی هستند که اگر کمک کنند میتوان این معضل را حل کرد. مراکز جراحی نباید اجازه دهند که چنین تخلفاتی رخ دهد. هم اکنون واقعا غیرقابل تحمل شده است و انجمن ها هم از این مورد ناراضی هستند. مهم تر از همه نگرانی از عوارض خطرناکی است که انجام جراحی های زیبایی از جانب افراد غیر پزشک دارد.
جراحی زیبایی در شرایط غیربهداشتی
وی اظهار داشت: گاهی اوقات این اعمال جراحی در مراکز جراحی و در شرایط بهداشتی صورت نمی گیرد. گاها در بعضی جاهایی صورت می گیرد که اتاق عمل نیست و در بهترین حالت امکان دارد در کلینیک های فاقد مجوز باشد و با شرایط غیربهداشتی فرد جراحی شود که که می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
رزم پا تصریح کرد: مسئله دیگری که باید در رابطه با آن فرهنگسازی شود، اینست که خود مردمی که می خواهند اعمال زیبایی انجام دهند، باید دقت کنند که فقط صرف پایین بودن هزینه را مورد توجه قرار ندهند. طبیعتا وقتی افراد بدون توجه به تخصص، پزشک بودن یا نبودن فردی که جراحی را انجام می دهد و... اقدام زیبایی را انجام می دهند، علاوه بر خطراتی که برایشان دارد، منجر به ترویج تخلف و گسترش کار خلاف می شوند. مردم وقتی برای یک کار زیبایی به مرکزی رجوع می کنند به تخصص های موجود در آن مرکز، شرایط انجام جراحی و... توجه نمایند. هیچ گاه راضی نشوند که یک اقدام زیبایی را در جایی انجام دهند که از نظر بهداشتی و تخصصی معیارهای لازم را ندارد. اگر مردم رعایت نمایند و به مراکز غیراستاندارد و افراد غیر متخصص و غیر پزشک رجوع نکنند، طبیعتا کارشان رونق نمی گیرد.
وی در رابطه با امکان انجام اقدامات زیبایی از جانب پزشکان غیر متخصص، اظهار داشت: متاسفانه قانون ما در اینجا مقداری روشن نیست. طبیعتا هرکس که بخواهد وارد اقدامات زیبایی شود، حتما باید دوره های آموزشی خاصی را بگذراند. البته پزشک غیرمتخصص به انجام هیچ گونه «جراحی زیبایی» شامل جراحی بینی، لیفت صورت و... مجاز نیست، اما در رابطه با سایر اقدامات زیبایی مانند تزریق ژل و بوتاکس و... فکر می کنم مستلزم یکسری دوره های آموزشی و مجوزهایی است. اینطور نیست که هرکس به صرف گرفتن مدرک بتواند هر اقدامی را در حوزه زیبایی انجام دهد.
عفونت؛ مهم ترین عارضه جراحی های زیبایی در محل های غیراستاندارد
رزم پا در رابطه با عوارض احتمالی انجام جراحی ها و اقدامات زیبایی از جانب افراد غیرمتخصص و در محل های غیر استاندارد، اظهار داشت: مهم ترین عارضه اینست که اگر اعمال جراحی زیبایی در شرایط غیربهداشتی، در جایی غیر از اتاق عمل و در مراکزی که استانداردها رعایت نمی گردد، صورت گیرد، عفونت است. عفونتی که گاهی اوقات امکان دارد منتشر شود و عوارض بسیار جدی برای فرد به همراه داشته باشد. در عین حال در مراکزی که افراد غیرپزشک مبادرت به انجام اعمال جراحی می کنند، اگر اتفاقی رخ دهد، این افراد نمی توانند مدیریت کنند و امکان دارد خونریزی ایجاد شود و... جان فرد را به خطر اندازد. عارضه دیگری که بخصوص پس از تزریق ژل و فیلر از جانب افراد غیرپزشک اتفاق می افتد، بافت مردگی یا نکروز است که بافت های مختلف صورت را از بین می برد. بوتاکس هم عارضه دیگری دارد که اگر فردی که بوتاکس می کند، تخصص نداشته و دوره لازم را نگذرانده باشند و بوتاکس را در جای مناسب تزریق نکنند، امکان دارد برعکس عمل کند؛ به صورتی که می خواهند یک چین و چروک پیشانی را از بین ببرند، اما اگر تبحر نداشته باشند امکان دارد در جایی تزریق کنند که نتیجه برعکس داده و عوارض هم دهد. عوارض تزریقات ژل، چربی و... بخصوص در مراکز فاقد مجوز و کار از جانب افراد غیرپزشک صورت می گیرد، بسیار زیاد است. نمونه های مختلف آن به ما رجوع می کنند و هم در مراجع رسیدگی کننده و هم در مطب ها که برای درمان رجوع می کنند، تعدادشان زیاد است.
وی اظهار داشت: در شکایاتی که به علت بروز این عوارض صورت می گیرد، می بینیم که بعنوان مثال یک خانم جوانی ژل تزریق کرده و بعد یک قسمت از صورتش سیاه شده و از بین رفته است. هرچند میتوان یکسری اقدامات درمانی برای این عوارض انجام داد، اما به حالت طبیعی و قبلی خودش بازنمی گردد.
سوالاتی که پیش از انجام اقدامات زیبایی باید از خودتان بپرسید
وی با اشاره به اینکه در زمینه رفع دخالت غیرپزشکان در امور زیبایی نقش وزارت بهداشت و نظام پزشکی مهم می باشد، اظهار داشت: در عین حال خود مراکز جراحی باید کنترل کرده و اجازه چنین اقداماتی را ندهند. همینطور خود پزشکان هم باید تذکر دهند و از مراکز بخواهند که این اقدامات انجام نشود. در عین حال خود مردم هم باید آگاه شوند و وقتی برای انجام یک کار زیبایی رجوع می کنند، ببینند که چه کسی این اقدام را انجام می دهد، آیا این فرد مجوز انجام این کار را دارد، در کجا این کار صورت می گیرد و... مردم باید پیش از انجام یک جراحی این سوالات را از خودشان بپرسند.
شبکه ای از غیرپزشکان در حوزه زیبایی
این عضو هیئت مدیره انجمن علمی راینولوژی ایران با اشاره به اینکه افراد غیر پزشک در حوزه زیبایی بیشترین پول را به جیب می زنند، اظهار داشت: این افراد بیمار را به نام پزشک دیگری عمل کرده و عمده هزینه هم به جیب فرد غیر پزشک می رود. در حالیکه مسئولیت با پزشک است. پزشکی که چنین اقدامی را انجام داده و نامش را در اختیار فرد غیر پزشک قرار داده و کار را به دست افراد غیر پزشک می سپارد. بعضی از این افراد غیر پزشکی که در حوزه زیبایی کار می کنند، شبکه دارند. به صورتی که هر یک از آنها چند پزشک را زیر پوشش دارد و بیمار را پیدا کرده و از اسامی پزشکان مختلف برای انجام اقدامات زیبایی استفاده می نماید. به هر حال باید با این معضل مقابله نمود.
چرایی دریافت هزینه های متفاوت از جانب پزشکان مختلف در حوزه زیبایی
وی در رابطه با چرایی تفاوت هزینه های دریافتی از جانب پزشکان مختلفی که در حوزه زیبایی اقدام می کنند هم اظهار داشت: باید توجه کرد از آنجاییکه اعمال جراحی زیبایی طبق توافق جراح و رجوع کننده صورت می گیرد، نمی توان تعرفه مشخصی برای آن پیدا کرد. چونکه بین جراحی که ۳۰ سال تجربه دارد و دوره های مختلف را گذرانده و فوق تخصص این کار است، با فردی که تازه فارغ التحصیل شده و تازه کار است، تفاوت وجود دارد. نمی توان برای این دو تعرفه همسانی داشت. در حوزه جراحی پلاستیک پزشکان شاخص داریم که اقدامات علمی زیادی انجام دادند و در دنیا شناخته شده هستند. حال نمی توان توقع داشت که افراد با این میزان تجربه و تخصص با فردی که اخیرا فارغ التحصیل شده هزینه یکسانی داشته باشند. در عین حال علت اصلی تفاوت تعرفه ها اختلاف سطح مهارت و دانش جراح است. در عین حال زمانیکه قیمت انجام یک عمل جراحی بسیار پایین است، باید شک نماییم کسی که این اقدام را انجام می دهد، یا تخصص لازم را نداشته یا از شیوه ها و تخلفاتی که ذکر شد، استفاده می نمایند.
رزم پا با اشاره به اینکه باید توجه کرد که هیچ ارزانی بی علت و هیچ گرانی بی حکمت نیست، اظهار داشت: فرض کنید یک عمل جراحی که حتی در بیمارستان دولتی و دانشگاهی تعرفه خاص و مشخصی دارد، اما در جای دیگری با تعرفه ای حتی پایین تر از مراکز دولتی این کار را انجام می دهد، بطور قطع یک جای کار ایراد دارد. در اغلب ارزانی هایی که در حوزه اقدامات زیبایی می بینیم، به این برمی گردد که افرادی که عمل می کنند یا پزشک نیستند یا پزشکانی هستند که خودشان مهارت لازم را ندارند و کار را به افراد غیر پزشک می سپارند.
وی در رابطه با چگونگی آگاهی مردم از تخصص پزشکی که به او رجوع می کنند، اظهار داشت: باید توجه کرد که اعمال جراحی زیبایی دو عامل بعنوان پایه نیاز دارد؛ یکی مدرک که اجازه و مجوز انجام کار را به پزشک می دهد. دوم تجربه و تبحر است. هم اکنون در همه رشته ها تخصص و فوق تخصص داریم که هر یک اقدامات در ارتباط با خودشان را انجام می دهند. حتی صرف مدرک هم دلیل بر این نیست که هرکس که مدرک داشت، دست به هر کاری بزند؛ بلکه باید در هر اقدامی تبحر لازم را هم کسب کرده باشد. با این وجود داشتن مدرک، لازمه کار است. مردم باید ابتدا به تابلو و مهر آن پزشک توجه نمایند و بعد به محلی که عمل جراحی در آن صورت می گیرد، توجه نمایند و در هر جا هم که مشکوک شدند می توانند از سازمان نظام پزشکی استعلام کنند. چونکه گاهی یک پزشک غیرمتخصص، در مهرش جراح بینی ذکر شده است. بعضی از موارد از نظر قانونی مشکل دارد و اگر نظام پزشکی متوجه این موارد شود، با آنها برخورد می کند. هم نظام پزشکی و هم وزارت بهداشت به شدت با این پدیده ها مخالفند و می خواهند مبارزه کنند اما گاهی برای ریشه کنی این پدیده ها به همکاری پزشکان و مردم هم نیاز است.
منبع: drmiveh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب