نگاهی به داستان نیمه تمام واكسن HPV
دكتر میوه: در افغانستان، فلج اطفال هنوز ریشه كن نشده است چون خیلی ها هستند كه می گویند «واكسن فلج اطفال توطئه ای برای عقیم كردن بچه هاست». همین طور سال هاست كه مروجان بهداشت تلاش می كنند در كشورهای جنوب صحرای افریقا استفاده از كاندوم را برای جلوگیری از انتقال ایدز جا بیندازند اما هنوز موفقیتشان در برابر پیشروی ایدز چشم گیر نیست چون كسانی هستند كه استفاده از كاندوم را توطئه ای برای جلوگیری از بچه دار شدن در افریقا می دانند و معتقدند دولت های متخاصم می خواهند از این راه بر منابع این كشورها مسلط شوند.
نمونه هایی از این نوع برخورد با سیاست های بهداشتی نه كم است نه محدود به كشورهای جهان سوم؛ حتی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا هم در طول رقابت های انتخاباتی ضد واكسیناسیون بچه ها سخنرانی كرده است. حدود ۲۰ سال از شكل گیری جنبش ضد واكسن سه گانه می گذرد؛ جنبشی كه از پدر و مادرها می خواهد از تزریق واكسن سه گانه به بچه ها اجتناب كنند و آنرا عامل بروز اوتیسم معرفی می كند؛ در نتیجه، در سال های گذشته برخی بیماری های ریشه كن شده همچون سرخك در اروپا و آمریكا دوباره دیده شده است.
در چنین شرایطی كوشش برای اضافه كردن یك واكسن تازه به برنامه واكسیناسیون الزامی هر كشوری، كمی سخت تر به نظر می آید، حتی اگر آن واكسن، راهی برای پیشگری از سرطان باشد.
نمونه اش واكسن ویروس HPV، خلاصه شده عنوان «ویروس پاپیلومای انسانی» دارویی كه حدود ده سال پیش كشف شده و از آن بعنوان راه پیشگیری از خیلی از سرطان ها همچون سرطان دهانه رحم، سرطان رحم، سرطان مقعد و بعضی از انواع سرطان های سر و گردن یاد می گردد. واكسن های موجود، بدن را حداقل ضد دو نوع و حداكثر ضد ۹ نوع از این ویروس مقاوم می كند و مقاومتی كه تولید می كنند برای پنج تا ده سال باقی می ماند. تخمین زده می گردد كه با تزریق این واكسن می توان جلوی ۷۰ درصد موارد مبتلا شدن به سرطان رحم، ۶۰ درصد موارد مبتلا شدن به سرطان های واژن، ۸۰ درصد سرطان های مقعد و ۴۰ درصد سرطان های سر و گردن را گرفت.
سازمان بهداشت جهانی تزریق این واكسن را بعنوان بخشی از برنامه واكسیناسیون الزامی در همه كشورها سفارش می كند. علاوه بر این، افزایش شمار افرادی كه واكسن را دریافت می كنند، «واكسیناسیون سخت» تولید می كند، یعنی با كاهش شمار افرادی كه امكان مبتلا شدن به بیماری را دارند، از احتمال شایع شدن آن در افرادی كه واكسن نزده اند هم كم می شود.
واكسن HPV هم اكنون در ۷۱ كشور دنیا در دسترس می باشد و در خیلی از كشورها همچون استرالیا، كانادا، چین، كلمبیا، سر تا سر اروپا، قریب به اتفاق ایالت های آمریكا، ژاپن، كنیا، لاگوس، مكزیكو، نیوزلند، پاناما، آفریقای جنوبی، ترنیداد و توباگو، كره جنوبی و سرتاسر بریتانیا جزء برنامه معمول واكسیناسیون كودكان و البته مهاجران است. در ایران هم سال هاست كه در داروخانه ها در دسترس می باشد و به كسانی كه فعالیت جنسی قابل ملاحظه ای دارند سفارش می گردد. قیمتش به علت وارداتی بودن هنوز گران است، تحت پوشش بیمه نیست و تزریقش آن طور كه لازم است جا نیفته.
در چنین شرایطی امسال، وزارت بهداشت، به كمك یك موسسه مردم نهاد تصمیم گرفت تلاشی برای وارد كردن این واكسن به برنامه واكسیناسیون عمومی را آغاز كند. مشكل وزارت بهداشت این است كه قیمت فرمول واكسن بیشتر از ۱۲۰ میلیارد تومان است؛ هزینه ای كه هم اكنون پرداخت آن برای وزارت بهداشت و انستیتو پاستور امكان پذیر نیست. با این وجود وزارت بهداشت امیدوار بود مقداری از مبلغ لازم برای شروع كار را جمع كند. كمپین #عزم_ملی_برای_تولید_واكسنHPV در ادامه انعقاد یك تفاهم نامه بین وزارت بهداشت، انستیتو پاستور و یك موسسه مردم نهاد، فعالیت خویش را آغاز كرد تا به جمع آوری این پول كمك نماید اما برنامه آن طور كه پیش بینی شده بود پیش نرفت.
جنجال بر سر كمپین زمانی شروع شد كه چهره اصلی آن یعنی یاسمن اشكی در برنامه «ماه عسل» حاضر شد تا در مورد كمپین و جذب مشاركت مردمی برای تولید واكسنی كه می تواند ایران را به قطب تولید این دارو در خاورمیانه تبدیل كند، توضیح دهد. اشكی در این برنامه در مورد انگیزه راه اندازی كمپینی برای تولید واكسن HPV، از دوران نوجوانی خود و درگیری اش با نوعی بیماری عفونی خونی صحبت كرد و اظهار داشت كه می توانیم شاهد روزی باشیم كه یك بیماری صعب العلاج دیگر مانند «فلج اطفال» در كشورمان ریشه كن شود و از مردم خواست كه با كمك به وزارت بهداشت راه را برای خرید فرمول واكسن فراهم نمایند.
مخالفان در مقابل، اشكی را «دروغگو»، «بهایی»، «عامل دستگاه های اطلاعاتی آمریكایی» و «عامل بیوتروریسم» معرفی كردند. این ادعاها در حالی مطرح گردیده است كه حتی وزیر بهداشت هم از كمپین ملی برای تولید واكسن HPV حمایت كرده است و اگر قرار باشد آنرا بپذیریم باید این را هم بپذیریم كه دولت و دستگاه های اطلاعاتی همه در برابر نفوذ یك نفر «عامل اسرائیل» تا سطح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی نفوذ كرده اند. البته بطور قطع اعضای كمپین راه و وزیر بهداشت حق خودشان برای شكایت از چنین ادعایی را محفوظ می دانند!
دكتر ایازی معاون اجتماعی وزارت بهداشت، همان وقت در این مورد به سایت وزارت بهداشت اظهار داشت: «بیشتر كمك های خیران كه به وزارت بهداشت اهدا می گردد برای ساخت بیمارستان و همراه سرا یا هزینه های درمانی دیگر است. اینكه گروهی به صورت داوطلبانه بخواهند به ساخت واكسن كمك كنند خیلی خوب است و ما از این اقدام استقبال كردیم و با این گروه تفاهم نامه ای امضا كردیم تا ۵۰ درصد هزینه واكسن را ما بعنوان سیستم دولتی بیاوریم و ۵۰ درصد باقی را هم با جذب كمك های مردمی فراهم نماییم تا كسانی كه در معرض مبتلا شدن به این بیماری ها هستند از خطر حفاظت شوند.»
رئیس انستیتو پاستور ایران هم در این مورد اظهار داشته بود: «خوشبحتانه سرطان های ناشی از ویروس HPV جزء معدود سرطان های قابل پیشگیری می باشند و اگر زمینه ها و هزینه های مورد نیاز برای خرید فرمول این واكسن آنها فراهم گردد ایران می تواند نخستین كشور منطقه باشد كه در تولید این واكسن به خودكفایی می رسد و امكان بروز بحران برای تهیه واكسن در سایه اعمال تحریم ها از بین می رود.»
یاسمن اشكی، مدیر كمپین #عزم_ملی_برای_تولید_واكسنHPV هم همان وقت در مورد تلاش گروهش برای همكاری با وزارت بهداشت در جهت خودكفایی در تولید این واكسن اظهار داشته بود: «ما منتظر معجزه نیستیم اما فكر می نماییم زمان آن رسیده است كه خودمان برای افزایش استانداردهای بهداشتی جامعه كاری نماییم. اگر سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسیده كه واكسن HPV باید جزء برنامه الزامی واكسن در كشورها باشد، همان گونه كه با عزم ملی فلج اطفال را ریشه كن كردیم، می توانیم با عزم ملی، گامی در راه مبارزه با سرطان برداریم.»
از نظر مخالفان اما همه چیز به این راحتی نبود. در همان روزهای اول كمپین، برخی كاربران در شبكه های مجازی با طرح نگرانی در مورد واكسن HPV برنامه تولید این دارو را غیرضروری و حتی تلاشی برای یك حمله بیوتروریستی ضد ملت ایران معرفی كردند. به نظر مخالفان، كمپین وزارت بهداشت «بازی برای كلاهبرداری از مردم» بود. یكی از سرسخت ترین رسانه هایی كه در ایام پس از پخش برنامه ماه عسل، ضد خود « یاسمن اشكی»، «احسان علیخانی»، «ماه عسل»، و «واكسن HPV» موضع گرفت، یك سایت خبری بود. این سایت در یكی از نخستین گزارش هایش ضد برنامه ماه عسل در ۱۳ خردادماه نوشت كه چون یاسمن اشكی قبل از برنامه ماه عسل در جایی در مورد بیماری كه از نظر نویسنده گزارش «مشكوك» است صحبت نكرده، بنا بر این دروغ می گوید و در ادامه گزارش آورد: «او (یاسمن اشكی) همه این داستان های احساسی و غیرقابل اثبات را می گوید تا همه را به لزوم واكسینه كردن ضد این بیماری و تزریق واكسنHPV به همه دختران نوجوان ۹ تا ۱۱ سال و همینطور جمع آوری كمك مالی برای پروژه تولید واكسن در داخل كشور، قانع سازد.»
نویسنده گزارش با «داستان» دانستن مساله بیماری میهمان برنامه علیخانی تلاش كرد كوشش برای تولید داخلی یك «واكسن» كه به علت گران بودن هنوز در صدر اولویت های وزارت بهداشت نیست را زیر سوال ببرد. این سایت با اینكه ضد برنامه كه «عزم ملی برای تولید واكسن HPV» خوانده می شود، موضعی بسیار تند گرفته و در ایام كمپین چندین مطلب در مورد واكسن، موسسه بانی كمپین، وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و همه كسانی كه امكان دارد روزی اسمHPV را به زبان آورده باشند نوشت، تنها منتقد كوشش برای اضافه شدن این واكسن به برنامه واكسیناسیون عمومی كشور نبود.
دكتر علی واشقانی رئیس اداره بیولوژیك سازمان غذا و دارو هم یكی از معدود افراد در رابطه با وزارت بهداشت است كه در همان روزها ضد كمپین تولید واكسن HPV موضع گیری كرد. واشقانی در این مورد به ایسنا اظهار داشت: «تزریق واكسن HPV جزء «توصیه های» سازمان جهانی بهداشت است اما این واكسن در مقایسه با واكسن هایی كه لازم است به برنامه واكسیناسیون كشوری وارد شوند، اولویت كمتری دارد. هزینه زیاد این واكسن و منابع محدود تامین آن، ورودش به طرح واكسیناسیون كشور را مشكل كرده است. اگر واكسنی را وارد طرح واكسیناسیون كشوری نماییم، وزارت بهداشت باید آنرا به صورت مستمر تامین كند ازاین رو هم از جنبه منابع مالی باید تمهیدات لازم را اندیشیده باشیم و هم منبع تامین واكسن باید به گونه ای باشد كه بتوانیم به اندازه كافی آنرا در دسترس داشته باشیم.»
منتقدان فهرست بلند بالایی ضد ورود واكسن HPV به برنامه واكسیناسیون سراسری كشور داشتند. عمده آنها را می شد در بخش «نظرات» همان سایت خبری دید. عده ای مدعی شدند این واكسن سبب عقیم شدن زنان می شود، عده دیگری گفتند این واكسن خطرناك و كشنده است، دست داشتن مافیای دارو در اطلاع رسانی در مورد وجود این دارو در كشور، یكی دیگر از نظریه های مخالفان است، بعضی گفتند این واكسن برنامه ای برای ترور بیولوژیك در كشور است، گروه دیگر آنرا دنباله سند ۲۰۳۰ و تلاشی برای رواج بی بند و باری و سست كردن بنیان خانواده است. عده بیشتری هم علاوه بر حمله به وزارت بهداشت، موسسه پایش سلامت راه و یاسمن اشكی را سیبل كردند و گفتند توطئه جدیدی برای نفوذ به كشور شروع شده كه توسط آمریكا و با اهداف ضد نظام هدایت می گردد.
اگر در مورد واكسن سه گانه و تاثیر آن بر بروز اوتیسم در كودكان، تنها «یك» مقاله غیرعلمی وجود دارد، در مورد ادعای اخیر ضد واكسن HPV حتی همین یك مقاله هم وجود ندارد. تحقیقات بسیاری در مورد عوارض جانبی این واكسن انجام شده كه همه ثابت كرده اند واكسن های ویروس HPV صدمه زا نیستند.
دكتر مسعود مردانی، عضو كمیته كشوری تحقیقات ایدز در این مورد می گوید: «بیش از صد گونه مختلف از ویروسHPV شناسایی شده كه بعضی از آنها می تواند بسیار خطرناك باشد. زگیل هایی كه در نتیجه این ویروس تولید می شود، می تواند عامل بروز سرطان رحم باشد كه امكان دارد به سایر دستگاه های بدن هم سرایت كند و حتی كشنده باشد. متاسفانه در سال های اخیر شاهد افزایش تعداد مبتلایان به این ویروس هستیم، ازاین رو برای حركت به سمت جامعه سلامت بهتر است دولت واكسنHPV را مانند واكسن هپاتیت بی به صورت الزامی و مجانی برای همه تزریق كند یا حداقل این واكسن را تحت پوشش بیمه قرار دهد تا قیمت آن كم شود و تزریق آن برای همه مردم ممكن باشد.»
دكتر مینو محرز - رئیس مركز تحقیقات ایدز ایران - هم با تاكید بر اینكه واكسن ویروسHPV كاملا امن است، می گوید: «تزریق و مصرف این واكسن در تمام دنیا سفارش می گردد و از دید یك متخصص عفونی لزوم تزریق آن ثابت شده است چراكه این بیماری درمان قاطعی ندارد.بهتر است مردان تا سن ۲۶ الی ۲۷ سالگی و زنان تا سن ۳۵ الی ۴۰ سالگی این واكسن را دریافت نمایند. البته تزریق واكسن HPV به سن ازدواج یا آغاز فعالیت جنسی در افراد بستگی دارد و در بعضی كشورها تزریقش از سن ۱۲ سالگی در دختران آغاز می گردد.»
به غیر از كسانی كه می گویند واكسن HPV سبب عقیم شدن زنان می گردد و باید از تزریق آن خودداری كرد، منتقدان وزارت بهداشت هم از كمپین تولید داخلی واكسن HPV استقبال نكردند و می گفتند مسلم است وزارت بهداشت نمی تواند پول لازم برای تولید این واكسن را جمع آوری كند اما با این كمپین اطلاع رسانی در مورد ضرورت تزریق این واكسن را بالا می برد و سود افزایش درخواست برای تزریق این واكسن وارداتی به جیب مافیای واردات دارو می رود. از نظر این منتقدان، وزارت بهداشت اگر خودش سردسته آنها نباشد اقلا در سودشان شریك است. در واكنش به این انتقادها، وزارت بهداشت صراحت به خرج داده و وزیر بهداشت با تاكید بر اینكه واردات این واكسن هم اكنون بسیار محدود و صد در صد دولتی است تصریح كرد كه در صورت عدم تولید این واكسن در داخل كشور، وارد كردن آن به برنامه واكسیناسیون عمومی كشور در دستور كار نخواهد بود و واردات آن دولتی و در سطح محدود فعلی باقی خواهد ماند: «طبق دستور آقای رئیس جمهور ما همه واكسن ها را باید خودمان تولید نماییم و حتما فناوری و امكان تولید این واكسن هم در كشورمان وجود دارد. درباره واكسن HPV تا زمانی كه آنرا در كشور تولید نكنیم، وارد برنامه ایمن سازی كشور نخواهیم كرد. در عین حال سفارش می كنم كه به حاشیه ها هم توجهی نداشته باشید.»
بعد از اینكه وزیر بهداشت به صراحت اعلام نمود تا زمان تولید داخلی واكسن HPV واردات آن مانند گذشته به صورت محدود در اختیار سیستم دولتی و پخش آن با استفاده از داروخانه های هلال احمر خواهد بود، گروهی از شركت های دانش بنیان داخلی هم پا پیش گذاشتند و از برنامه هایشان برای تولید واكسن ویروس HPV در كشور خبر دادند. معاون تحقیقات وزیر بهداشت اظهار داشت: «محققان دو شركت دانش بنیان ایرانی، به پیشرفت ۹۰ و ۷۰ درصدی در تولید واكسن HPVرسیده اند و اولین واكسن بومی این بیماری بزودی وارد بازار خواهد شد، منتها به شرط دریافت مجوز» كه مفهوم آن ضرورت انجام آزمایش های انسانی قبل از عرضه به بازار است. او البته توضیح نداد كه وقتی واكسنی از پیش وجود دارد كه فاز آزمون و خطا را پشت سر گذاشته و می گردد با خرید فرمولش، خط تولید آنرا در داخل كشور تولید كرد و از ریسك آزمایش انسانی خودداری كرد، چرا باید این ریسك را به جان خرید؟
ماه ها از تعطیل شدن كمپین عزم ملی برای تولید داخلی واكسن ویروس HPV می گذرد. پس از فشارهای بی امان برخی سایت ها و همراهی یكی دو خبرگزاری با آنها، دادستانی اعلام نمود مبحث كوشش برای تولید داخلی این واكسن را بررسی می كند تا اگر اشكالی در روند آن وجود دارد، جلوی كار را بگیرد. هنوز نه خبری از نتیجه بررسی های دادستانی انتشار یافته است و نه شركت هایی كه اعلام نموده بودند در ساخت مشابه داخلی واكسن HPV به پیشرفت ۹۰ درصدی رسیده اند گزارشی از وضعیت كالایشان منتشر نموده اند.
هنوز زنان و مردان زیادی هستند كه بدون اطلاع از جدی بودن خطر زگیل های تناسلی، بیماری را به یكدیگر منتقل می كنند و سبب خسارت های جبران ناپذیر به سلامت عمومی جامعه می شوند.
ایسنا - فاطمه كریمخان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب