گزارش مهر به بهانه هفته سلامت؛
چالش های نظام سلامت در زمان وقوع حوادث و بلایای طبیعی
به گزارش دکتر میوه آمادگی زیرساخت های نظام سلامت و همینطور مردم در زمان وقوع حوادث و بلایا، یکی از چالش هایی است که می بایست برای آن راهکار اندیشید تا میزان خسارات جانی و مالی در بحران ها را کم کرد.
به گزارش دکتر میوه به نقل از مهر، یکی از چالش های سیستم سلامت در مواقع وقوع حوادث بزرگ و بلایا، آمادگی مراکز درمانی است. در همین حال، ضرورت دارد که مردم نیز برای مصون ماندن از لطمه های حوادث و بلایا، از آمادگی لازم برخوردار باشند.
سیل های مکرر و بارندگی های شدید ناشی از تغییرات آب و هوایی موجب غرق شدن، جراحت، حملات قلبی و بیماریهای عفونی می شود. خشکسالی ها و آتش سوزی های مکرر ناشی از تغییرات آب و هوایی منجر به خفگی، سوختگی، بیماریهای تنفسی و قلبی عروقی، جراحت و مشکلات سلامت روان می شود.
تغییرات اقلیمی تأثیرات قوی تر و طولانی تری بر سلامت روانی، رفاهی و اجتماعی افراد می گذارد. بحران آب و هوا موجب موج های مرگبار گرما، سیل، سو تغذیه و بیماریهای عفونی شده است.
آرزو دهقانی دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها، در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: مردم همیشه درحال زندگی عادی هستند اما زمانی که اتفاقات غیرمنتظره رخ می دهد، شرایط زندگی به شدت تغییر می کند و مردم بطور ناگهانی متوجه می شوند که زندگی آنها چقدر می تواند شکننده باشد. اقداماتی که افراد پیش از وقوع یک حادثه یا بحران انجام می دهند می تواند تفاوت شایان توجهی در توانایی آنها برای مقابله با آن و صیانت از اعضای خانواده در مقابل خسارات قابل اجتناب، بوجود آورد.
وی اضافه کرد: نخستین قدم برای آماده شدن در برخورد با هر بحرانی این است که خطرات تهدید کننده جامعه را شناسایی نماییم. آیا جامعه مستعد طوفان های زمستانی است، گردباد، زلزله و…، است. نقشه خطر محلی، منطقه ای و ملی باید تهیه شود تا برمبنای آن تهدیدات جامعه مشخص شود. این نقشه خطر علاوه بر ارتقا آگاهی و آمادگی عمومی، راهکارهای عملیاتی نیز همچون عدم خریداری خانه در مناطق مستعد سیل و طوفان، عرضه نماید.
دهقانی افزود: گام بعدی هوشیار بودن عموم مردم درباب پیام های هشداری است که توسط مدیران بحران و شهر صادر می شود. گاهی این پیام ها در امتداد پناهگیری و گاهی تخلیه منزل و یا حتی شهر محل زندگی است، بدین سبب خانواده ها باید پیش از بروز حادثه یا بلایا، خودرا آماده کنند، برای اینکه زمانی که تخلیه خانه فرا می رسد، ممکنست برای جمع آوری حتی اولیه ترین مایحتاج دیر شده باشد. بدین سبب شهروندان باید لوازم مورد نیاز را آماده کرده و در دسترس قرار دهند تا در صورت نیاز به تخلیه منزل، در کمترین فرصت این کار صورت گیرد. دوره های تخلیه می تواند برای ساعت ها، چند روز یا حتی بیشتر بعد از یک فاجعه بزرگ ادامه یابد. در بخش یا تمام این زمان، شهروندان ممکنست مسئول تامین غذا، پوشاک و سایر لوازم اضطراری خود باشند.
دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها، اضافه کرد: همین طور اعضای خانواده باید نزدیک ترین ایستگاه ایمن نزدیک محل زندگی خودرا که توسط مدیریت بحران شهرداری فراهم گشته است، شناسایی کرده و مسیرهای رسیدن به آنرا بدانند و همگی بعد از وقوع حادثه یا بحران در آنجا پناه بگیرند.
وی اظهار داشت: از آنجائیکه در زمان وقوع حوادث و بلایا هر یک از افراد یک خانواده در یک جا هستند از منزل تا مدرسه و محل کار، پس همه شهروندان باید آموزش های آمادگی در مقابل بلایا را بگذرانند. والدین باید فرزندان خودرا آماده کنند و با همدیگر آمادگی در مقابل بلایا، آماده سازی کیف نجات، پناهگیری و…، را تمرین کنند. شهروندان باید مسئول آمادگی خود باشند.
دهقانی اضافه کرد: کیف نجات باید شامل غذای فاسد نشدنی، آب، چراغ قوه، رادیو با باتری، باتری های اضافی، شمع، برق کمکی، پتو، جعبه کمک های اولیه، داروها، ژنراتور و پول باشد. این کیف در منزل، خودرو و محل کار باید وجود داشته باشد. افراد خانواده باید یاد بگیرند که چگونه برق و گاز خانه را در صورت نیاز قطع کنند.
وی اظهار داشت: هر یک از اعضای خانواده باید نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی را بدانند. آتش نشانی محلی می تواند استفاده مناسب از خاموش کننده ها را آموزش دهد. محل نگهداری خاموش کننده باید به همه ساکنان خانه نشان داده شود. هشدار دهنده دود باید در تمام اتاق های خانه نصب شود، به ویژه نزدیک اتاق خواب. هر خانواده باید ماهانه یک دفعه ردیاب را آزمایش کند و حداقل یک یا دو بار در سال باتری را عوض کند.
دهقانی گفت: نقشه خطر خانه و محل کار باید توسط اعضا خانواده طراحی شود. برای این کار نقاط خطرناک و نقاط ایمن منزل باید شناسایی و نشان گذاری شود. ایمن سازی غیرسازه ای محل زندگی نیز از دیگر راهکارهای کاهش خطر و ارتقا آمادگی است. کسانی که در مناطق زلزله خیز زندگی می کنند باید به یاد داشته باشند که اجسام سنگین را ایمن کنند. بعنوان مثال، قفسه های کتاب سنگین باید به دیوار بسته شود و اجسام سنگین مثل تابلو و یا لوستر نباید بالای تخت آویزان شوند. نقاط ایمنی همیشه مکان مناسبی برای پناه گیری در حوادث و بلایا خواهند بود.
دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها اشاره کرد: همه اعضا خانواده به ویژه کودکان باید نحوه تماس با شماره های امدادی و نحوه امدادخواهی را یاد بگیرند. دانستن نحوه ارائه کمک های اولیه و CPR می تواند به نجات جان انسان ها در زمانی که اقدام فوری لازم است کمک نماید. پس همه باید یاد بگیریم.
آمادگی زیرساخت های نظام سلامت
زهرا اسکندری، متخصص سلامت در بلایا و فوریت ها و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز، در گفتگو با خبرنگار مهر، به نقش مسئولین در ایمنی سازه ای، غیره سازه ای و عملکردی مراکز درمانی در مقابله با حوادث و بلایا اشاره نمود و اظهار داشت: در زمان وقوع حوادث و بلایا، نیازهای بهداشتی و درمانی یکی از نیازهای اساسی و اولیه انسان ها است. در میان ساختارهای بهداشت و درمان، بیمارستانها جز فعال ترین واحدها بوده و خدمات سریع و کارآمد آنها می تواند نقش مؤثری در کاهش میزان مرگ ومیر ناشی از حوادث و بلایا ایفا کند. پس توجه به این مراکز در مدیریت حوادث و بلایا و ارائه طرح های آمادگی و استراتژی-های مقابله با حوادث و بلایا بعنوان یکی از نگرانی های عمده سازمان بهداشت جهانی، تأثیرات شایان توجهی در کاهش تلفات جانی خواهد داشت.
وی اضافه کرد: بیمارستان ها به سبب پیچیدگی های سازه ای، غیر سازه ای و عملکردی و همین طور به سبب وجود تجهیزات گرانقیمت بطور بالقوه در مقابل بلایا لطمه پذیرند، این در حالیست که در هنگام وقوع بلایا باید قادر به ادامه فعالیت خود در یک محیط امن، نجات جان قربانیان حادثه و ارائه خدمات سلامت باشند. توجه به بحث ایمنی سازه ای، غیره سازه ای و عملکردی بیمارستان ها در مقابل بلایا هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای درحال توسعه بعنوان یک چالش مهم مطرح است و مسئولین باید توجه ویژه به این مساله داشته باشند و اطمینان حاصل شود که بیمارستان ها در زمان وقوع حوادث و بلایا و بعد از آن بمنظور ارائه خدمات ضروری و نجات جان انسان ها، ایمن و تاب آور است.
اسکندری افزود: تاب آوری بیمارستان ارتباط مستقیمی با میزان آمادگی برای مقابله با حوادث و بلایا و حفظ آن جهت ادامه فعالیت دارد، پس بررسی زیرساخت های موجود ارائه راهکارهای جدید، پایبندی به اصول و قوانین، دستورالعمل ها و بخشنامه های وزارت بهداشت، و همین طور اقدامات لازم در جهت ایمن سازی بعنوان راه کارهایی برای تاب آوری در زمان وقوع بلایا است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز اضافه کرد: حوادث گذشته نشان داده که وضعیت آمادگی بیمارستان ها در برخورد با بلایا در ایران مناسب نبوده و لطمه های حیاتی و اختلال عملکردی بیمارستان ها بارها گزارش شده است. بعنوان مثال، در زلزله بم (۱۳۸۲)، تقریباً تمام بیمارستان های دولتی و خصوصی کاملاً تخریب شدند. در زلزله زرند (۱۳۸۳) به سبب خسارت غیر سازه ای و عدم وجود کارکنان، حدود شش ساعت در عملکرد بیمارستان اختلال بوجود آمد. در زلزله آذربایجان شرقی (۱۳۹۱)، بیمارستانی که تنها یک سال قبل از وقوع زلزله افتتاح شده بود نیز تخریب شد.
وی اظهار داشت: تخریب یا غیرفعال شدن مراکز درمانی علاوه بر نتایج سو اقتصادی، حس عدم امنیت و ناپایداری اجتماعی را در پی خواهد داشت. البته توجه به این نکته نیز لازم است که لطمه فیزیکی تنها تأثیر ناشی از حوادث و بلایا نیست و شواهد بسیاری وجود دارد که حوادث و بلایای خفیف یا متوسط نیز توانسته اند عملکرد بیمارستانها را مختل نمایند. اگر بیمارستان ها قبل از وقوع حوادث، آمادگی مناسب را به دست آورند می توانند با تمام قوا حوادث و بلایا را کنترل کنند. ارتقای آمادگی و بهبود وضعیت ایمنی بیمارستان ها سبب ارائه خدمات بموقع و کاهش میزان مرگ و میر و معلولیت ها در زمان وقوع حوادث و بلایا خواهد شد.
اسکندری اضافه کرد: اطمینان از ایمنی سازه ای، غیرسازه ای و عملکردی مراکز بهداشتی و درمانی از موارد مهم و دارای اولویت است. پس با اجرای برنامه ارزیابی ایمنی و عملکردی مراکز بهداشتی درمانی در مقابل حوادث و بلایا، آموزش تخصصی به مدیران و کارکنان، طراحی، اجرا و ارزشیابی تمرین ها و مانورها، تخصیص اعتبارات لازم و کافی برای اجرای برنامه های کاهش لطمه بلایا باید در امتداد کاهش لطمه پذیری مراکز بهداشتی درمانی و ارتقای سطح آمادگی در مقابل بلایا و فوریت ها اقدام گردد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب