وقتی خانه قفس می شود عواقب جدی کنترل گری والدین
دکتر میوه: متخصص روانشناسی سلامت به تشریح عواقب ناگوار کنترل گری بیش از اندازه والدین پرداخت.
شایان آتابای متخصص روانشناسی سلامت و روانشناس بالینی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اثرات مخرب والدین کنترل گر بر روان و ذهن فرزندانشان اظهار داشت: انسان بطور طبیعی و غریزی میل به صیانت از خود و فرزندانش دارد. از دیدگاه تکاملی، این خاصیت به سبب وجود خطرات محیطی در گذشته، نقش برجسته ی در بقای بشر داشته است. با تغییر محیط و کاهش تهدیدات بیرونی، این میل بازهم در والدین باقیمانده و در بعضی موارد منجر به رفتارهای کنترل گرایانه می شود. عواملی که در کنترل گری والدین نقش دارند آتابای اظهار داشت: عوامل اختصاصی دیگری نیز می توانند در کنترل گری والدین نقش داشته باشند. یکی از این عوامل، ترس از عواقب ناگوار است که یا ناشی از عدم آگاهی است یا به سبب دریافت اطلاعات ناصحیح و اغراق آمیز از اخبار و رسانه ها. در این شرایط، والدین ممکنست خطرات بیرونی را بیش از اندازه واقعی ارزیابی کرده و برای صیانت از فرزندانشان به کنترل افراطی روی آورند. وی اضافه کرد: عامل دیگر تجربیات شخصی والدین در کودکی است. والدینی که در گذشته حمایت کافی را تجربه نکرده اند، ممکنست برای جبران این کمبود، نگاهی افراطی در مراقبت از فرزندان خود اتخاذ کنند. آنها با این کار تلاش می کنند تا از مشکلاتی که خودشان با آن مواجه بوده اند، فرزندانشان را دور نگه دارند. آتابای اضافه کرد: همین طور اضطراب های اجتماعی و اقتصادی می توانند عاملی برای افزایش کنترل گری والدین باشند، در جوامعی که تنش های اقتصادی و اجتماعی بالاست، والدین برای اطمینان از آینده فرزندانشان، سخت گیری بیشتری نشان می دهند. علاوه بر این، تأثیرپذیری از سایر والدین و تعاملات اجتماعی نیز در تشدید این رفتار نقش دارد؛ والدین در گفتگو با یکدیگر، تحت تأثیر هشدارها و نگرانی های دیگران قرار گرفته و این امر منجر به کنترل بیشتر بر فرزندان می شود. نشانه های والدین کنترل گر این متخصص روانشناسی سلامت در ادامه اظهار داشت: والدین کنترل گربه طور معمول دارای خاصیت های اخلاقی خاصی شامل دخالت بیش از اندازه در تمام امور فرزند، مشروط کردن محبت و عشق به رفتار مطلوب فرزند، درخواست اطاعت بی چون وچرا و اعمال تنبیه در صورت سرپیچی، عدم احترام به فضای خصوصی و فردیت فرزند و نداشتن همدلی کافی با احساسات و نیازهای فرزند دارند.
پیامدهای کنترل گری والدین بر فرزندان وی متذکر شد: این نوع رفتارهای والدین می توانند نتایج منفی مختلفی برای فرزندان شامل کاهش اعتمادبه نفس و ایجاد شخصیت وابسته، افزایش اضطراب و استرس در کودک، کاهش قدرت تصمیم گیری و استقلال فردی و ایجاد نارضایتی و شکاف عاطفی میان والدین و فرزند داشته باشند. آتابای اشاره کرد: همین طور کنترل بیش از اندازه نه فقط سبب صیانت از فرزندان نمی گردد، بلکه می تواند آنها را در آینده با مشکلات روحی و اجتماعی جدی مواجه کند. به این جهت، لازم است که والدین بین حمایت و کنترل تعادل برقرار کرده و فضایی برای رشد و استقلال فرزندانشان فراهم آورند. این روانشناس بالینی گفت: والدین کنترل گر استانداردهای بالایی برای موفقیت و پیشرفت فرزندان خود تعیین می کنند. این معیارهای سخت گیرانه در صورتیکه محقق نشوند، منجر به عصبانیت، مشکلات هیجانی و دستکاری های روانی می شود. یکی از روش هایی که این والدین برای اعمال کنترل استفاده می نمایند، القای حس گناه است؛ به این معنا که فرزندان در صورت عدم رعایت اصول و انتظارات والدین، گرفتار عذاب وجدان و احساس گناه می شوند. ایشان سپس اظهار داشت: در صورتیکه این رفتارها از سمت والدین بطور مستمر ادامه داشته باشند، احتمال بروز مشکلات مختلفی در فرزندان همچون اضطراب و ناامنی که فرزندان این والدین، حتی در وضعیت فیزیکی و عاطفی ایمن نیز احساس امنیت ندارند، وابستگی بیش از اندازه که کنترل گری افراطی موجب می شود که خردسالان نتوانند استقلال لازم را کسب کنند، کاهش اعتماد به نفس که به سبب دیکته شدن مداوم رفتارها و تصمیمات، این خردسالان به طور معمول خود پنداره ضعیفی پیدا می کنند، ضعف در مهارت های اجتماعی که عدم توانایی در تصمیم گیری و ابراز وجود موجب می شود این افراد در آینده با روابط ناسالم مواجه شوند و نافرمانی و گرایش به رفتارهای پرخطر یعنی تعدادی از فرزندان والدین کنترل گر ممکنست در واکنش به این فشارها، گرفتار رفتارهای نافرمانانه، گرایش به بزهکاری یا حتی مصرف مواد مخدر شوند؛ بیشتر می شود. راهکارهای روبرو شدن با نتایج کنترل گری والدین آتابای مطرح کرد: در صورتیکه فردی در یک خانواده کنترل گر رشد کرده باشد، با نتایج منفی آن روبه رو شده است، و برای حل این نتایج منفی می توان از راه هایی شامل دریافت مشاوره تخصصی و حضور در جلسات مشاوره با روان شناسان و متخصصان سلامت روان، پشتیبانی از سوی افراد امن در خانواده و ارتباط با اعضاء قابل اعتماد خانواده مانند دایی، خاله، عمه یا پدربزرگ و مادربزرگ و آموزش خانواده و تغییر الگوی تربیتی خانواده ها که بتوانند آگاهی خودرا نسبت به روش های فرزندپروری برای کاهش لطمه ها به فرزندشان استفاده کرد.
بررسی سبک های فرزندپروری این متخصص روانشناسی سلامت متذکر شد: در روانشناسی سه سبک اصلی فرزندپروری وجود دارد که شامل والدین سهل گیر، والدینی هستند که آزادی زیادی به فرزندان می دهند، اما ممکنست نظارت کافی نداشته باشند، والدین کنترل گر، این دسته از والدین سخت گیر، انتقادگر و فاقد همدلی هستند که همانطور که گفته شد، نتایج منفی مختلفی برای فرزندان دارند و همین طور والدین مقتدر، به والدینی گفته می شود که همزمان با اعمال قوانین مشخص، به احساسات و نیازهای فرزندان خود توجه می کنند و تعادلی بین حمایت و استقلال ایجاد می کنند، می شود. لزوم آموزش والدین برای جایگزینی کنترل گری با رفتار قاطعانه وی اشاره کرد: یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش کنترل گری والدین، آموزش آنها برای جایگزینی رفتار قاطعانه بجای سخت گیری بیش از اندازه است. والدین باید یاد بگیرند که بجای ترس و اعمال کنترل شدید، قاطعانه عمل کنند. قاطعیت در فرزندپروری با کنترل گری تفاوت دارد؛ برای اینکه در این سبک، والدین علاوه بر نظارت و راهنمایی، محبت و حمایت عاطفی نیز ارائه می دهند. تمایز بین کنترل گری و قاطعیت در فرزندپروری آتابای اضافه کرد: والدین پیش از هر چیز باید تفاوت بین کنترل گری و قاطعیت را درک کنند. تا آن زمان که علت اصلی کنترل گری در خانواده برطرف نشود، حتی اگر فرزند مشاوره دریافت کند، مشکلات ناشی از این سبک تربیتی بطور کامل برطرف نخواهند شد. بنابراین، اصلاح الگوی تربیتی والدین، مهم ترین اقدام برای کاهش لطمه های این مسئله است. درمان فرزندانی که والدین کنترل گر دارند این روانشناس بالینی گفت: فرزندان والدین کنترل گر نیز ممکنست بسته به شدت مشکلات به مداخلات درمانی نیاز داشته باشند. روند درمان می تواند از مشاوره ساده تا پروتکلهای درمانی اختصاصی متغیر باشد. با این وجود، به طور معمول تمرکز اصلی بر روی آموزش والدین است، برای اینکه تغییر در رفتار آنها می تواند به بهبود وضعیت فرزند نیز کمک نماید.
راهکار برای تغییر رفتار والدین آتابای اذعان کرد: یکی از راهکارهای تغییر رفتار والدین دادن استقلال تدریجی به فرزند است، یعنی والدین باید بیاموزند که استقلال دادن به فرزند در کنار آموزش و نظارت، راه حل موثرتری برای صیانت از اوست تا کنترل بیش از اندازه، پذیرش محدودیت های خود در کنترل فرزند یعنی والدین همیشه همراه فرزند نخواهند بود؛ بدین سبب باید به این درک برسند که کنترل مداوم ممکن نیست و فرزند باید توانایی تصمیم گیری مستقل را پیدا کند و کاهش انتظارات غیرواقع بینانه یعنی انتظارات والدین باید برمبنای شرایط محیطی و خاصیت های فردی فرزند تنظیم شود. افراد از نظر توانایی، شخصیت و خلق وخو با یکدیگر متفاوت اند و نمی توان برای همه یک معیار ثابت تعیین کرد. وی ادامه داد: کنترل والدین فقط فیزیکی نیست؛ خیلی از والدین تصور می کنند که چون دستورات زیادی به فرزندانشان نمی دهند، پس کنترل گر نیستند. اما کنترل درونی نیز وجود دارد، مانند القای احساس شرمندگی، دین یا وابستگی عاطفی افراطی که موجب می شود فرزند احساس کند بدون حمایت والدین قادر به تصمیم گیری و زندگی مستقل نیست. این متخصص روانشناسی سلامت اظهار داشت: برخی والدین نیز کنترل گری را در قالب محبت بیش از اندازه اعمال می کنند؛ به این صورت که سطح بالایی از حمایت عاطفی را ارائه می دهند، اما در عین حال فضای فردی و آزادی انتخاب را از فرزند می گیرند. این سبک تربیتی در ظاهر محبت آمیز به نظر می آید، اما در حقیقت استقلال و رشد فکری فرزند را محدود کرده و عوارضی جدی در آینده به وجود می آورد. چالش های متقاعد کردن والدین کنترل گر آتابای بیان کرد: خیلی از والدین کنترل گر، رفتار خودرا نوعی دلسوزی و عشق به فرزند می دانند و حاضر به پذیرش مشکل نیستند. در این شرایط، نقش مشاوران و روان شناسان بسیار اهمیت دارد تا بتوانند والدین را متقاعد کنند که کنترل بیش از اندازه نه فقط مفید نیست، بلکه لطمه زا نیز هست. اما اگر این متقاعدسازی ممکن نباشد، حداقل باید به آموزش های فردی برای فرزندان پرداخته شود، مشروط بر این که امکان دسترسی آنها به مشاوران و متخصصان وجود داشته باشد.
عواقب جدی کنترل گری والدین این روانشناس بالینی در ادامه اظهار داشت: در مواردی که کنترل والدین ادامه پیدا کند و فرزند نیز نتواند از کمک های مشاوره ای بهره مند شود، ممکنست لطمه های شدیدی در زندگی او شامل گرایش به بزهکاری و روابط ناسالم، افسردگی و اضطراب شدید، اعتیاد به مواد مخدر و رفتارهای پرخطر و احتمال خودکشی در موارد شدید شکل بگیرد. تجربیات خیلی از فرزندانی که گرفتار مشکلاتی مانند نافرمانی، بزهکاری یا مصرف مواد شده اند، والدینی با سبک تربیتی کنترل گر داشته اند. وی توضیح داد: والدین باید آموزش ببینند که میان حمایت و کنترل تفاوت قائل شوند. کنترل بیش از اندازه، چه بصورت مستقیم و چه بصورت عاطفی، می تواند لطمه های جدی و گاه جبران ناپذیری به فرزندان وارد کند. در صورتیکه والدین در مقابل تغییر مقاومت کنند، لازم است که فرزندان تحت آموزش های فردی قرار گیرند تا بتوانند با این شرایط مقابله کنند و از لطمه های احتمالی در آینده پیشگیری شود. این متخصص روانشناسی سلامت اشاره کرد: برای کاهش لطمه های ناشی از کنترل گری والدین، آموزش آنها در حوزه فرزندپروری قاطعانه، ایجاد استقلال تدریجی در فرزندان و کاهش انتظارات غیرواقع بینانه ضرورت دارد. تغییر الگوی تربیتی نه فقط به بهبود وضعیت فرزندان کمک می نماید، بلکه سبب برقراری رابطه ای سالم تر میان والدین و فرزندان خواهد شد. آتابای اشاره کرد: کنترل بیش از اندازه والدین می تواند نتایج روانی و اجتماعی مخربی برای فرزندان داشته باشد. آگاهی بخشی به والدین، دریافت کمک های تخصصی و ایجاد شبکه های حمایتی می تواند در پایین آوردن این لطمه ها مؤثر باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب